– To historyczna szansa dla polskich przedsiębiorców i naukowców na pozyskanie ogromnych środków i udział w międzynarodowych i przełomowych projektach. Tym bardziej że, mimo wielu osiągnięć, Polska wciąż aspiruje do innowacyjnej ligi mistrzów – wspólnym głosem mówili eksperci z kraju i zagranicy podczas konferencji inaugurującej w Polsce program Horyzont Europa 2021-2027. W wydarzeniu zorganizowanym przez Narodowe Centrum Badań i Rozwoju, w ramach którego działa Krajowy Punkt Kontaktowy Programów Badawczych UE, wzięli udział m.in. Mariya Gabriel – komisarz UE ds. innowacji, badań, kultury, edukacji i młodzieży, Jarosław Gowin – wicepremier, minister rozwoju, pracy i technologii, Przemysław Czarnek – minister edukacji i nauki oraz Wojciech Kamieniecki – dyrektor Narodowego Centrum Badań i Rozwoju.
Wydarzenie pod hasłem „Europa. Horyzont możliwości” odbyło się 16 kwietnia 2021 r. w formule on-line. Zarejestrowało się w nim ponad 2 tysiące uczestników. Było adresowane zarówno do beneficjentów programów ramowych UE, jak i do wszystkich zainteresowanych realizacją innowacyjnych projektów.
– Dzięki rekordowo wysokiemu budżetowi w kwocie aż 95 mld euro program Horyzont Europa będzie przez najbliższe 7 lat wspierał nasze wspólne wysiłki na rzecz budowania silnej, zdrowej, zielonej i cyfrowej Europy. To najbardziej ambitny program na rzecz badań naukowych i innowacji na świecie. Jednak należy zaznaczyć, że powodzenie jego realizacji zależy przede wszystkim od przedsiębiorców i naukowców. Dlatego zwracam się dziś do polskich innowatorów, których wyjątkowe osiągnięcia są mi znane i gorąco zachęcam do uczestnictwa w programie Horyzont Europa. Działajmy wspólnie na rzecz rozwoju innowacyjnego potencjału krajów członkowskich UE – mówiła Mariya Gabriel, unijna komisarz ds. innowacji, badań, kultury, edukacji i młodzieży.
Cel: wzmocnienie polskiego ekosystemu innowacji
Program Horyzont Europa będzie w dużym stopniu kontynuacją programu Horyzont 2020, obecnego programu UE w zakresie badań naukowych i innowacji na lata 2014–2020. Zachowano takie elementy, jak: trzy filary, doskonałość jako centralny aspekt badań i utrzymanie sprawdzonych zasad i procedur dotyczących finansowania w ramach programu Horyzont 2020. Program został jednak udoskonalony, tak aby zmaksymalizować jego oddziaływanie, znaczenie dla społeczeństwa i potencjał w zakresie przełomowych innowacji. Oferta programu Horyzont Europa jest bardzo szeroka: od prestiżowych grantów Europejskiej Rady ds. Badań Naukowych skierowanych do naukowców, poprzez Działania Marii Skłodowskiej-Curie wspierające rozwój kariery naukowej i mobilność, projekty dla samorządów i NGOs, aż po wysoko innowacyjne projekty badawcze i wdrożeniowe dla przedsiębiorstw.
– W Polsce, w ostatnich latach wprowadzono wiele zmian systemowych sprzyjających tworzeniu innowacji – to m.in. reforma nauki czy wprowadzenie ulgi podatkowej na prowadzenie prac B+R. Systematycznie rosną nakłady na badania i rozwój. Również w ramach Programu dla Pracy i Rozwoju realizowanego przez mój resort wspieramy przedsiębiorców, którzy stawiają na innowacje i modernizację. W tym kontekście program Horyzont Europa stanowi szansę na dodatkowe wzmocnienie polskiego ekosystemu innowacji, w tym przede wszystkim poprzez udział w takich nowych inicjatywach jak Europejska Rada ds. Innowacji czy Europejskie Ekosystemy Innowacji – zwrócił uwagę Jarosław Gowin, wicepremier, minister rozwoju, pracy i technologii.
Uczestnictwo w programie to nie tylko wsparcie finansowe w realizacji projektów, ale przede wszystkim dostęp do wiedzy i nowych technologii, sieci międzynarodowych kontaktów, a także budowa marki i prestiż. Dla instytucji naukowych to możliwość uzyskania wyższej oceny parametrycznej, a co za tym idzie – wyższej subwencji.
– Realizacja programu Horyzont Europa z budżetem na poziomie 95 miliardów euro to zjawisko o skali nieporównywalnej z jakimkolwiek innym programem krajowym czy międzynarodowym. Ten ogromny budżet przez najbliższe lata będzie wspierać rozwój doskonałej europejskiej nauki oraz szanse rynkowe najlepszych innowatorów – powiedział minister edukacji i nauki, dr hab. Przemysław Czarnek. – Horyzont Europa to przede wszystkim jeden z najważniejszych instrumentów, które posłużą nam w poszukiwaniu rozwiązań, z jakimi musi mierzyć się europejskie, a więc i polskie społeczeństwo i gospodarka. W Polsce mocno wierzymy w humanistyczny wymiar innowacji, która nie jest celem samym w sobie, ale ma służyć poprawie dobrostanu społeczeństw. Jestem przekonany, że dzięki środkom z Programu Horyzont Europa oraz doświadczeniu i zaangażowaniu rodzimych naukowców nasz wkład jako Polski w wypełnianie tego ambitnego zadania będzie znaczący – dodał minister Czarnek.
NCBR już aktywizuje polskich innowatorów
Krajowy Punkt Kontaktowy PB UE, który od listopada 2020 roku jest częścią Narodowego Centrum Badań i Rozwoju będzie odgrywać kluczową rolę w procesie wsparcia polskiego udziału w programie Horyzont Europa.
– Przy realizacji działań związanych z programem Horyzont Europa wykorzystamy zarówno dotychczasowy potencjał i doświadczenie KPK jak i NCBR, wiodącej agencji pośredniczącej w naszym kraju – powiedział dr inż. Wojciech Kamieniecki, dyrektor Narodowego Centrum Badań i Rozwoju. – Choć dziś oficjalnie inaugurujemy ten projekt, to przecież już od początku roku informujemy o tym jakie możliwości zaoferuje program. Jestem przekonany, iż informacja, doradztwo i wsparcie polskich innowatorów przyczyni się do zwiększenia naszego udziału w projektach Horyzontu Europa w porównaniu do Horyzontu 2020. W tych procesach będzie można liczyć także na pomoc i działanie biura NCBR w Brukseli – dodał dyrektor Kamieniecki.
W drugiej części spotkania odbyła się debata otwarcia, podczas której uczestnicy dyskutowali o szansach i wyzwaniach w programie Horyzont Europa z punktu widzenia polskich beneficjentów. Wzięli w niej udział: wiceprzewodniczący Europejskiej Rady ds. Badań Naukowych prof. Andrzej Jajszczyk, dyrektor ds. ERA i innowacji w Dyrekcji Generalnej ds. Badań i Innowacji Komisji Europejskiej Anna Panagopoulou, z-ca dyrektora Departamentu Innowacji i Rozwoju w Ministerstwie Edukacji i Nauki Mateusz Gaczyński, członkini Grupy Doradczej Europejskiej Rady Innowacji Kinga Stanisławska oraz prezes Sieci Badawczej Łukasiewicz Piotr Dardziński. Debatę moderowała dyrektor Działu Krajowego Punktu Kontaktowego w NCBR Magdalena Bem-Andrzejewska.
Równoległe sesje tematyczne
Po przerwie odbyły się równoległe sesje tematyczne:
W sesji zatytułowanej Europejska Rady Innowacji/Europejskie Ekosystemy Innowacji uczestniczyli: z-ca kierownika działu Agencji Wykonawczej Komisji Europejskiej ds. EIC i MŚP (EISMEA) dr Grzegorz Ambroziewicz, prorektor ds. rozwoju nauki i współpracy międzynarodowej Uniwersytetu Medycznego w Łodzi prof. Lucyna Woźniak, prezes spółki InPhoTech dr Tomasz Nasiłowski oraz dyrektor Działu Instrumentów Zwrotnych w NCBR Włodzimierz Kuc. Sesję moderowała ekspert KPK/NCBR dla obszaru EIC oraz klastra 4 Aleksandra Ihnatowicz.
W tym samym czasie trwała sesja pt. Klastry i misje, z udziałem: kierownika Działu Przemiany Ekologiczne i Społeczne w Dyrekcji Generalnej ds. Badań i Innowacji Komisji Europejskiej dr. Bernda Bierverta, kierownika Sekcji ds. Misji w Centrum Polityk i Programowania DG Research dr. Neville’a Reeve’a, rektora Uniwersytetu Przyrodniczego we Wrocławiu prof. Jarosława Bosego, prezes Instytutu Innowacji i Odpowiedzialnego Rozwoju dr inż. Agnieszki Sznyk oraz dyrektora Działu Badań i Rozwoju K-Flex Polska Michele Andolfo. Sesję moderował ekspert KPK/NCBR dla Klastra 6 PR Horyzont Europa dr inż. Tomasz Mróz.
Kolejna godzina była wypełniona sesją nt. Wideningu i synergii, moderowaną przez kierownika sekcji i NCP Widening Participation and ERA w KPK/NCBR Katarzynę Walczyk-Matuszyk. Wzięli w niej udział: kierownik departamentu w DG Research Komisji Europejskiej Manuel Aleixo, prezes Fundacji na rzecz Nauki Polskiej prof. Maciej Żylicz, dyrektor Centrum Zaangażowanych Badań nad Ciągłością Kulturową na Wydziale Artes Liberales Uniwersytetu Warszawskiego dr hab. Justyna Olko, koordynator projektów międzynarodowych w Narodowym Centrum Badań Jądrowych dr Jacek Gajewski oraz koordynator projektu CHANSE w Narodowym Centrum Nauki dr Malwina Gębalska.
Równolegle, w drugim studiu odbywała się sesja Nowe Partnerstwa Europejskie, moderowana przez dyrektor Biura NCBR w Brukseli Ewę Kocińską-Lange. W sesji uczestniczyli: ekspert ds. polityki w Dziale ds. Misji i Partnerstw DG Research Maria Leek, prezes zarządu VIGO System dr Adam Piotrowski, prodziekan ds. współpracy i rozwoju Wydziału Zarządzania AGH prof. Joanna Kulczycka oraz dyrektor Centrum Technologii Lotniczych w Sieć Badawcza Łukasiewicz – Instytut Lotnictwa dr hab. Jerzy Żółtak.
Na koniec konferencję podsumowała dyrektor Biura Współpracy Międzynarodowej NCBR Agnieszka Ratajczak.
Zapis wydarzenia można obejrzeć na stronie konferencji „Europa. Horyzont możliwości”.
