Europejskie partnerstwo EuroHPC (European High-Performance Computing Joint Undertaking) ogłosiło wybór sześciu lokalizacji, w których znajdą się pierwsze europejskie komputery kwantowe. Są to Czechy, Niemcy, Hiszpania, Francja, Włochy i Polska. W projekty zaangażuje się pięć polskich instytucji.

Nowe komputery kwantowe zostaną zintegrowane z istniejącymi na miejscu superkomputerami i stworzą sieć paneuropejską. Całkowity koszt planowanej inwestycji to ponad 100 mln euro, z czego połowę wykłada UE, a drugą połowę 17 krajów uczestniczących w partnerstwie EuroHPC. Naukowcy akademiccy i przedstawiciele przemysłu, bez względu na to, gdzie w Europie pracują, będą mogli uzyskać dostęp do sześciu opartych na najnowocześniejszej technologii europejskiej komputerów kwantowych.

Nowe komputery kwantowe zaspokoją również rosnące zapotrzebowanie na zasoby obliczeń kwantowych i potencjalne nowe usługi ze strony europejskiego przemysłu i środowiska akademickiego. Będą w stanie rozwiązywać złożone problemy związane z takimi obszarami, jak zdrowie, zmiana klimatu, logistyka czy zużycie energii w ciągu kilku godzin, a nie w miesiącach i latach potrzebnych dzisiejszym systemom. A wszystko to przy znacznie mniejszym zużyciu energii.

Jest to inicjatywa czysto europejska: maszyny te będą składać się wyłącznie z europejskiego sprzętu i oprogramowania, wykorzystującego europejską technologię opracowaną w ramach finansowanych przez UE inicjatyw kwantowych, krajowych programów badawczych i inwestycji prywatnych.

W dwóch konsorcjach, które będą instalować i eksploatować komputery kwantowe, są obecni polscy partnerzy. W przypadku superkomputera, który zostanie uruchomiony w Poznaniu, liderem konsorcjum jest Poznańskie Centrum Superkomputerowo-Sieciowe, a partnerami z Polski – Centrum Fizyki Teoretycznej PAN oraz firma Creotech Instruments S.A. Więcej szczegółów.

Natomiast komputer instalowany w Czechach będzie z pomocą m.in. Akademickiego Centrum Komputerowego CYFRONET AGH i Centrum Astronomicznego im. Mikołaja Kopernika PAN. Więcej szczegółów.

Ogłoszenie wyboru ośrodków realizujących EuroHPC JU zbiegło się w czasie z uruchomieniem w Akademickim Centrum Komputerowym CYFRONET AGH najszybszego superkomputera w Polsce – ATHENA. Więcej informacji

Oczekuje się, że nowe komputery kwantowe trafią do wybranych lokalizacji do drugiej połowy 2023 r. Będą wspierać szeroki zakres zastosowań o znaczeniu przemysłowym, naukowym i społecznym dla Europy:

• Znacznie szybszy i sprawniejszy rozwój nowych leków, wraz ze stworzeniem „cyfrowego bliźniaka” ludzkiego ciała, na którym można np. przeprowadzać wirtualne badania leków.
• Rozwiązywanie złożonych problemów logistycznych, aby pomóc firmom zaoszczędzić czas i paliwo.
• Opracowywanie i testowanie w wirtualnym środowisku nowych materiałów, takich jak polimery do samolotów, katalizatory do samochodów, ogniwa słoneczne lub nadprzewodniki, które mogą magazynować energię.

Projekt jest krokiem w kierunku osiągnięcia europejskich celów związanych z cyfrową dekadą, czyli zbudowania 100-kubitowego komputera kwantowego do 2025 r. oraz uzyskania gotowości technologicznej do budowy 1000-kubitowego rozwiązania do 2029 r.

Spodziewany budżet pierwszej – 3,5 letniej – fazy projektu wyniesie ok 18–20 mln euro. Finansowanie będzie pochodzić z Quantum Flagship – programu dedykowanego rozwojowi technologii kwantowych w ramach Horyzontu Europa.

Więcej na ten temat na stronie Komisji Europejskiej.