Komisja Europejska przyjęła pierwszy plan strategiczny dla programu Horyzont Europa, w którym wyznacza priorytety w zakresie badań naukowych i innowacji na lata 2021-2024.

Plan strategiczny jest nowością w programie Horyzont Europa i określa strategiczne kierunki dla inwestycji w pierwszych czterech latach realizacji programu. Gwarantuje on, że działania UE w zakresie badań naukowych i innowacji przyczyniać się będą do realizacji priorytetów UE, w tym neutralnej dla klimatu i ekologicznej Europy, Europy na miarę ery cyfrowej oraz gospodarki służącej ludziom.

– Dzięki kierunkom określonym w planie strategicznym nasze wspólne priorytety polityki UE będą czerpały korzyści z nowej wiedzy, pomysłów i innowacji. To nowe podejście stanowi kolejny sposób na zapewnienie, by badania naukowe i innowacje finansowane przez UE odpowiadały na wyzwania stojące przed Europejczykami – powiedziała Mariya Gabriel, komisarz ds. innowacji, badań naukowych, kultury, edukacji i młodzieży.

Ambitny plan dla ambitnego programu

W dokumencie określono cztery strategiczne kierunki inwestycji w badania naukowe i innowacje w ramach programu Horyzont Europa na najbliższe cztery lata:

• promowanie otwartej strategicznej autonomii poprzez kierowanie rozwojem kluczowych cyfrowych, wspomagających i powstających technologii, sektorów i łańcuchów wartości;
• odbudowa ekosystemów i różnorodności biologicznej w Europie oraz zrównoważone gospodarowanie zasobami naturalnymi;
• uczynienie z Europy pierwszej cyfrowej gospodarki o obiegu zamkniętym, neutralnej dla klimatu i zrównoważonej;
• tworzenie bardziej odpornego, integracyjnego i demokratycznego społeczeństwa europejskiego.

Podstawę wszystkich czterech kierunków działania stanowi współpraca międzynarodowa, mająca zasadnicze znaczenie dla sprostania wielu globalnym wyzwaniom.

W planie strategicznym określono również europejskie współfinansowane i współprogramowane partnerstwa oraz misje UE, które mają być wspierane w ramach programu Horyzont Europa. Partnerstwa te obejmą kluczowe obszary, takie jak: energia, transport, różnorodność biologiczna, zdrowie, żywność i obieg zamknięty, i uzupełnią 10 zinstytucjonalizowanych partnerstw europejskich zaproponowanych przez Komisję w lutym. Misje UE będą podejmować globalne wyzwania, które mają wpływ na nasze codzienne życie, wyznaczając ambitne i inspirujące, ale osiągalne cele, takie jak walka z rakiem, przystosowanie się do zmiany klimatu, ochrona oceanów, uczynienie miast bardziej ekologicznymi oraz zapewnienie zdrowia gleby i żywności. Stosując szeroki wachlarz instrumentów w różnych dyscyplinach i obszarach polityki, misje UE będą zajmować się złożonymi kwestiami za pomocą projektów badawczych, środków z zakresu polityki, a nawet inicjatyw ustawodawczych.

Kierunki określone w planie odnoszą się również do kwestii takich jak np. gender. Włączenie aspektu równowagi płci będzie domyślnym wymogiem finansowania badań naukowych i innowacji w całym programie, chyba że zostanie określone, że płeć biologiczna lub płeć społeczno-kulturowa może nie być istotna dla danego tematu.

Dalsze kroki

Priorytety określone w planie strategicznym dla Horyzontu Europa będą realizowane za pośrednictwem programu prac. Określono w nim możliwości finansowania działań w zakresie badań naukowych i innowacji poprzez tematyczne zaproszenia do składania wniosków i tematy. Pierwsze zaproszenia do składania wniosków zostaną ogłoszone wiosną 2021 r. i przedstawione podczas Europejskich Dni Badań i Innowacji 23–24 czerwca 2021.

Plan strategiczny przygotowano w następstwie szeroko zakrojonego procesu współtworzenia z udziałem Parlamentu Europejskiego, państw członkowskich, zainteresowanych stron i ogółu społeczeństwa. Na różnych etapach procesu planowania strategicznego przekazano ponad 8 000 uwag. Pluralistyczny proces współtworzenia ma na celu zapewnienie jak najszerszej odpowiedzialności i optymalizację ogólnego wpływu programu Horyzont Europa.