Komisja Europejska uruchomiła Open Research Europe – ogólnie dostępną platformę publikacji naukowych. Na platformie zamieszczane będą wyniki badań finansowanych w ramach programu Horyzont Europa, unijnego programu badań naukowych i innowacji na lata 2021-2027, oraz poprzedniego programu Horyzont 2020.

Open Research Europe zapewni każdemu, zarówno naukowcom, jak i innym zainteresowanym, bezpłatny dostęp do najnowszych odkryć naukowych. Platforma stanowi rozwiązanie problemów, które często stoją na przeszkodzie publikacji wyników badań naukowych, m.in. opóźnień i barier w ponownym wykorzystywaniu wyników badań, oraz wysokich kosztów publikacji. Platforma jest opcjonalną usługą dla beneficjentów programu Horyzont Europa i Horyzont 2020. Dzięki niej mogą oni bez żadnych kosztów zapewnić natychmiastowy otwarty dostęp do wyników swoich badań, spełniając tym samym wymóg związany z otrzymaniem środków z programu.

Środowisko naukowe może już zapoznać się z około 40 publikacjami naukowych z bardzo różnych dziedzin dostępnymi na platformie i poddać je recenzji.

– Musimy przyspieszyć odkrycia naukowe dzięki bardziej intensywnej współpracy i większej otwartości w pracy naukowej. Pomagając naukowcom publikować w ramach otwartego dostępu, Open Research Europe znosi bariery w przepływie wiedzy i wspiera debatę naukową. To dopiero początek. Stopniowo zbudujemy reputację platformy jako miejsca, w którym naukowcy otrzymujący finansowanie z programu Horyzont 2020 i programu Horyzont Europa najchętniej publikują wyniki swoich badań, i zapewnimy jej ścisłe powiązanie z Europejską Przestrzenią Badawczą – powiedziała Mariya Gabriel, komisarz ds. innowacji, badań naukowych, kultury, edukacji i młodzieży.

Wspieranie otwartej nauki i przejrzystości procesu publikacji wyników badań naukowych

Open Research Europe jest otwartą platformą do publikacji wyników badań naukowych pochodzących z dwóch programów ramowych UE we wszystkich dziedzinach nauki, technologii, inżynierii i matematyki, a także nauk społecznych, sztuki i nauk humanistycznych.

Open Research Europe nie tylko przyczyni się do otwartej, szybkiej i racjonalnej pod względem kosztów publikacji wyników badań naukowych, ale także ułatwi również beneficjentom programów Horyzont 2020 i Horyzont Europa spełnienie warunków finansowania związanych z dostępnością ich badań. W programie Horyzont Europa wymagane jest natychmiastowe zapewnienie otwartego dostępu do wyników badań oraz automatyczne zgłaszanie ich do ogólnego repozytorium. Dla porównania, w programie Horyzont 2020 dopuszczono publikację z opóźnieniem 6-12 miesięcy.

Open Research Europe jest platformą publikacyjną, na której naukowcy będą mogli szybko dzielić się wynikami badań i swoimi spostrzeżeniami. Będzie to również miejsce prowadzenia otwartych i konstruktywnych debat badawczych. Platforma dysponuje szeroką gamą wskaźników służących do pomiaru naukowego i społecznego oddziaływania artykułów oraz dostarcza informacji na temat ich wykorzystania i ponownego wykorzystania.

Podejmując tę nową rolę, Komisja zamierza dawać przykład aktywnego wspierania otwartej nauki i promowania przejrzystości w procesie publikacji. Chce w ten sposób zachęcić inne podmioty finansujące naukę, w szczególności na szczeblu krajowym, do podążenia tą samą drogą. Włączając Open Research Europe do programu Horyzont Europa, Komisja przenosi innowacyjne rozwiązania w komunikacji naukowej na kolejny poziom.

Kontekst

Obecnie 91 proc. wszystkich publikacji i 95 proc. wszystkich recenzowanych publikacji finansowanych w ramach programu Horyzont 2020 znajduje się w otwartym dostępie. To bardzo wysokie odsetki w skali światowej. Komisja dąży jednak do tego, aby wszystkie publikacje naukowe oparte na finansowanych przez nią badaniach były ogólnie dostępne. W szczególności wyniki badań objęte programem Horyzont Europa powinny być dostępne od momentu ich publikacji, co umożliwia nowa platforma.

Otwarta nauka to podejście oparte na otwartej współpracy i systematycznej wymianie wiedzy i narzędzi na jak najwcześniejszym etapie procesu badawczego. Zwiększa to efektywność i kreatywność systemów badań naukowych i innowacji oraz podnosi jakość badań i zaufanie społeczeństwa do nauki. Wynika to z faktu, że upublicznianie i udostępnianie wyników badań naukowych i danych dotyczących takich badań, umożliwienie ich ponownego wykorzystania i odtworzenia oraz posiadanie dostępu do infrastruktury badawczej tworzy podstawę dla wzajemnej weryfikacji i debaty naukowej, jak również zapewnia efektywne kontynuowanie rozważań, analiz i innowacji naukowych.

Reakcja UE na pandemię koronawirusa udowodniła rolę otwartej nauki w rozwoju współpracy, pokazując, że natychmiastowy i otwarty dostęp do publikacji i danych znacząco wspomaga naukowców w poszukiwaniach nowych terapii, metod diagnostycznych i szczepionek. Open Research Europe to kolejny etap tego procesu.

Komisja ogłosiła przetarg na tę usługę, w wyniku którego powierzyła ją doświadczonego wykonawcy – firmie F1000 Research.