Europejskie partnerstwo na rzecz globalnie konkurencyjnych systemów kosmicznych
European Partnership on Globally Competitive Space Systems
Typ partnerstwa: Współprogramowane
Termin realizacji: Partnerstwo w przygotowaniu – prawdopodobne uruchomienie w 2025 r.
Budżet: 250 mln euro
Geneza i cele:
Technologie, dane i usługi związane z przestrzenią kosmiczną stały się niezbędne w życiu Europejczyków. Korzystamy z nich w telefonach komórkowych, systemach nawigacji samochodowej, oglądając telewizję satelitarną czy wypłacając pieniądze z bankomatu. Satelity dostarczają również bezpośrednich informacji w momencie wystąpienia katastrof, takich jak trzęsienia ziemi, pożary lasów lub powodzie, co umożliwia lepszą koordynację działań zespołów zarządzania kryzysowego i służb ratunkowych.
Sektor kosmiczny Unii Europejskiej w obliczu rosnącej konkurencji globalnej wymaga realizacji ciągłej, inteligentnej i skoordynowanej strategii inwestycyjnej opierającej się o najnowocześniejsze technologie. Państwa członkowskie Unii Europejskiej i Europejska Agencja Kosmiczna odgrywają kluczową rolę w finansowaniu badań kosmicznych w UE.
W 2016 r. Komisja Europejska opublikowała „Strategię kosmiczną dla Europy”, której głównymi celami są: maksymalizacja korzyści z przestrzeni kosmicznej dla społeczeństwa i gospodarki UE, wspieranie konkurencyjności i innowacyjności europejskiego sektora kosmicznego w ujęciu globalnym, wzmacnianie pozycji Europy w dostępie i korzystaniu z przestrzeni kosmicznej oraz wzmacnianie roli Europy jako aktora globalnego. Celem wdrożenia tej strategii jest przyjęty w 2021 r. Program Kosmiczny Unii Europejskiej na lata 2021-2027. Program jest ukierunkowany na wspieranie i rozwój następujących kluczowych elementów:
- globalny system nawigacji satelitarnej (Galileo);
- europejski system nawigacji satelitarnej (EGNOS – European Geostationary Navigation Overlay Service);
- niezależny europejski system obserwacji Ziemi (Copernicus);
- system obserwacji i śledzenia obiektów kosmicznych uzupełnionego o komponenty obserwacyjne związane ze zdarzeniami pogody kosmicznej, wraz z systemem monitorowania ryzyka zbliżania się do planety obiektów bliskich Ziemi (świadomość sytuacyjna w przestrzeni kosmicznej – SSA),
- usługi łączności satelitarnej umożliwiającej świadczenie usług komunikacji satelitarnej organom UE i państw członkowskich zarządzającym misjami i infrastrukturą o kluczowym znaczeniu dla bezpieczeństwa (GOVSATCOM).
W obliczu wyzwań stojących przed europejskim sektorem kosmicznym została podjęta inicjatywa utworzenia europejskiego partnerstwa na rzecz globalnie konkurencyjnych systemów kosmicznych. Założeniem tego partnerstwa jest skoordynowanie prac mających na celu określenie wytycznych i zaleceń dla programu ramowego Horyzont Europa (2021-2027) w zakresie strategicznych potrzeb w obszarze badań naukowych i innowacji sektora kosmicznego UE w celu wspierania jego konkurencyjności oraz wzmocnienia niezależnego dostępu i wykorzystania przestrzeni kosmicznej. Identyfikacja potrzeb w zakresie badań naukowych i innowacji będzie opierać się o komponenty Programu Kosmicznego Unii Europejskiej (Galileo, EGNOS, Copernicus, SSA i GOVSATCOM).
Wizja partnerstwa
Wizja partnerstwa opiera się na następujących kierunkach działań:
- Wspieranie konkurencyjności systemów kosmicznych w celu utrzymania i dalszego wzmacniania zdolności Europy do tworzenia, rozwijania, obsługi i wykorzystywania konkurencyjnych najnowocześniejszych systemów kosmicznych, powiązanych usług i aplikacji oraz opracowywania nowych podejść systemowych, zapewniających swobodę działania i autonomię;
- Wzmocnienie dostępu do przestrzeni kosmicznej celem zapewnienia Europie utrzymania i poprawy autonomicznego, niezawodnego i opłacalnego dostępu do przestrzeni kosmicznej.
Ponadto założeniem partnerstwa jest promowanie synergii między sektorem kosmicznym a pozostałymi sektorami oraz między działaniami w obszarze usług cywilnych, a działaniami związanymi z bezpieczeństwem w przestrzeni kosmicznej. Jednocześnie partnerstwo będzie rekomendować określenie właściwych instrumentów do osiągania właściwych celów i pełnego wykorzystania możliwości finansowania w ramach programu Horyzont Europa i innych programów.
Obecnie partnerstwo znajduje się na etapie zatwierdzania dokumentu Common Understanding pomiędzy Komisją Europejską, a krajami członkowskimi. Najprawdopodobniej będzie uruchomione w 2025 r.
Kontakt:
Piotr Świerczyński
piotr.swierczynski@ncbr.gov.pl
Maciej Sławiński
