Europejska Przestrzeń Badawcza (ERA) – Zreformowanie i usprawnienie europejskiego systemu badań naukowych i innowacji

(European Research Area – Reforming and enhancing the EU research and innovation system)

Czy jesteś zainteresowany nauką obywatelską, edukacją naukową, etyką czy równością płci w obszarze badań naukowych i innowacji? A może poszukujesz treści związanych z modernizacją uniwersytetów, wykorzystaniem wyników badań naukowych? Zagadnienia te znajdziesz w części Zreformowanie i usprawnienie europejskiego systemu badań naukowych i innowacji (ERA) programu Horyzont Europa.

Cele

W obszarze ERA finansowane są różne działania, których dążeniem jest wzmacnianie systemu badań i innowacji w Europie. Celem jest zapewnienie, aby w Unii możliwy był swobodny przepływ wiedzy i wysoko wykwalifikowanych pracowników, by produkty badań naukowych były udostępniane szybko i efektywnie, by badacze korzystali z atrakcyjnych ścieżek kariery, by zapewniona była równość płci, by państwa członkowskie i kraje stowarzyszone opracowywały wspólne strategiczne programy badań naukowych, dostosowując plany krajowe oraz definiując i realizując wspólne programy, oraz by wyniki badań naukowych i innowacji były zrozumiałe i wiarygodne dla poinformowanych obywateli i przynosiły korzyści całemu społeczeństwu. Należy zmodernizować uniwersytety oraz przestrzegać wysokich standardów etycznych.

Nadrzędnym celem jest dalsze poszerzanie Europejskiej Przestrzeni Badawczej i intensyfikacja współpracy. Ważnym punktem odniesienia jest tutaj komunikat Komisji Europejskiej „Nowa europejska przestrzeń badawcza na rzecz badań naukowych i innowacji”. Jednocześnie należy pamiętać o wkładzie w realizację celów zrównoważonego rozwoju Organizacji Narodów Zjednoczonych.

Zawartość

W ramach obszaru Zreformowanie i usprawnienie europejskiego systemu badań naukowych i innowacji finansowane jest 14 kierunków tematycznych. Są one określone w tekstach prawnych programu Horyzont Europa i wszystkie mają przyczynić się do zreformowania i wzmocnienia unijnego systemu badań i innowacji:

• zapewnienie badaczom atrakcyjnych warunków pracy, umiejętności i kompetencji oraz wspieranie modernizacji szkół wyższych i innych organizacji badawczych i innowacyjnych;
• przyspieszenie przejścia do otwartej nauki;
• nauka obywatelska, wspierająca wszelkiego rodzaju formalną, pozaformalną i nieformalną edukację naukową;
• wsparcie i monitorowanie równości płci;
• etyka i uczciwość w badaniach i innowacjach;
• rozpowszechnianie i wykorzystywania wyników, danych i wiedzy uzyskanych dzięki badaniom naukowym i innowacjom, komunikacja naukowa;
• wzmocnienie bazy dowodowej polityki w zakresie badań naukowych i innowacji;
• działania prognostyczne w celu przewidywania pojawiających się potrzeb i tendencji;
• wsparcie dla decydentów politycznych, podmiotów finansujących, organizacji prowadzących badania naukowe (w tym szkół wyższych) lub grup doradczych w rozwoju Europejskiej Przestrzeni Badawczej;
• wsparcie dla krajowych reform polityki w zakresie badań naukowych i innowacji, w tym poprzez wzmocniony zestaw usług narzędzi wspierania polityki;
• wspieranie współpracy międzynarodowej;
• wkład naukowy w inne obszary polityki;
• wsparcie wdrażania programu Horyzont Europa;
• wsparcie dla Krajowych Punktów Kontaktowych.

W ramach obszaru ERA kontynuowane są wybrane priorytety programu Nauka z udziałem społeczeństwa i dla społeczeństwa realizowanego w Horyzoncie 2020, m.in. nauka obywatelska, równość płci czy etyka.

Realizacja

Budżet obszaru Zreformowanie i usprawnienie europejskiego systemu badań naukowych i innowacji wynosi ok. 440 mln euro. Cele programu i zaproszenia do składania wniosków (tematy konkursowe) zawarte są w dwuletnim dokumencie Program Pracy (Work Programme). Aktualne w danym roku kalendarzowym tematy konkursowe publikowane są na portalu Funding & tender opportunities raz w roku, a ich treść jest ściśle zdefiniowana (podejście odgórne).

Tematy konkursowe z obszaru ERA  publikowane są w Programie Pracy Szersze uczestnictwo i wzmacnianie Europejskiej Przestrzeni Badawczej programu Horyzont Europa. Dokument ten dotyczy dwóch obszarów tematycznych: Zapewnianie szerszego uczestnictwa i rozpowszechnianie doskonałości (Cel 1 i 2) oraz Zreformowanie i usprawnienie europejskiego systemu badań naukowych i innowacji (Cel 3). Tematy konkursowe dotyczące części ERA opisane są więc w ww. drugiej części dokumentu w ramach tzw. Celu 3 (Destination 3. Reforming and enhancing the EU research and innovation system).

Głównym instrumentem finansowania tematów konkursowych (typem projektu) są Działania koordynacyjne i wspierające (CSA – Coordination and Support Action). Niektóre tematy konkursowe realizowane są także poprzez Działania w zakresie badań naukowych i innowacji (RIA – Research and Innovation Action). Nawet jeśli formalnie jedna instytucja jest wystarczająca dla projektu CSA, zaproszenia do składania wniosków są zwykle zaprojektowane w taki sposób, że wymagane jest konsorcjum.

Zaproszenia do składania wniosków w obszarze ERA dotyczą następujących zagadnień:

• otwarta nauka,
• etyka i uczciwość,
• równość płci,
• nauka obywatelska,
• modernizacja uniwersytetów,
• atrakcyjność karier naukowych,
• edukacja naukowa,
• komunikacja naukowa,
• wykorzystanie wyników badań.

Pozostałe kwestie tematyczne realizowane są w szczególności poprzez tzw. inne działania, takie jak grupy eksperckie, umowy o świadczenie usług czy wsparcie dla określonych odbiorców dofinansowania, nagrody, przetargi.

Konkursy

Bieżący konkurs w obszarze ERA został otwarty 15 maja 2024 r. Termin składania wniosków upływa 25 września 2024 r. Łącznie dostępnych jest 28 mln euro na 3 tematy konkursowe opisane w Programie Pracy. Wszystkie tematy ogłoszone są jako Działania koordynacyjne i wspierające (CSA – Coordination and Support Action), na które złożyć należy wnioski o objętości maksymalnie 30 stron. W przypadku wniosków typu Działania w zakresie badań naukowych i innowacji (RIA – Research and Innovation Action) liczba stron jest ograniczona do 45. Konkurs jest jednoetapowy.

Zainteresowanych aktualnym konkursem w obszarze ERA polecamy stronę ostatniego spotkania brokerskiego ERA 2024-02 Knowledge Day and Brokerage Event, które odbyło się 17 czerwca 2024 r. Na wskazanej stronie dostępne są m.in. prezentacje tematów konkursowych przygotowane przez urzędników KE oraz baza 500 uczestników wydarzenia zainteresowanych uczestnictwem w konkursie ERA.

Masz pytania dotyczące konkursu? Czy chciałbyś omówić swój pomysł na projekt lub skonsultować przygotowywany wniosek? Skontaktuj się z nami! We wszystkich tych punktach do Państwa dyspozycji jest Krajowy Punkt Kontaktowy ds. ERA. Skontaktuj się z nami jak najwcześniej.