Komisja uruchomiła portal Europejska Przestrzeń Badawcza dla Ukrainy (ERA4Ukraine) – punkt kompleksowej obsługi w zakresie informacji i wsparcia dla naukowców i innowatorów z Ukrainy, którzy musieli opuścić kraj. Portal skupia inicjatywy na szczeblu UE w podziale na kraje oraz inicjatywy grup pozarządowych. Jego celem jest pomoc naukowcom w znalezieniu zakwaterowania i możliwości zatrudnienia, ułatwienie uznawania ich dyplomów oraz oferowanie innych usług.
Portal ERA4Ukraine uruchamiany jest w ramach istniejącej sieci EURAXESS, która wspiera naukowców w państwach członkowskich UE i państwach stowarzyszonych w ramach programu Horyzont Europa. Wszystkie informacje będą wkrótce dostępne w języku angielskim i ukraińskim. Każde państwo członkowskie i państwo stowarzyszone posiada krajowy portal, na którym usługi wsparcia będą świadczone w ustrukturyzowany sposób. Obecnie dostępnych jest ponad 30 portali.
– Jesteśmy solidarni z naukowcami i innowatorami Ukrainy, którzy stoją w obliczu bezprecedensowych okoliczności w wyniku rosyjskiej inwazji na ich kraj. Ukraińscy naukowcy i badacze wnoszą kluczowy wkład w unijne badania naukowe i innowacje. W oczekiwaniu na ratyfikację stowarzyszenia Ukrainy z programem Horyzont Europa dopilnowaliśmy, aby beneficjenci mogli już otrzymać finansowanie z unijnych programów w zakresie badań naukowych i innowacji. Inauguracja ERA4Ukraine to kolejne ważne działanie wspierające naszych ukraińskich partnerów – powiedziała Marija Gabriel, komisarz UE ds. innowacji, badań naukowych, kultury, edukacji i młodzieży.
W tym samym duchu, już w zeszłym tygodniu, Maria Leptin, przewodnicząca Europejskiej Rady ds. Badań Naukowych (ERC), zwróciła się do wszystkich 5600 beneficjentów dotacji ERC o zapewnienie tymczasowego zatrudnienia naukowcom i pracownikom administracyjnym z Ukrainy, którzy musieli opuścić kraj. Ta nowa inicjatywa ERC została włączona do portalu ERA4Ukraine. Do tej pory w ciągu zaledwie kilku dni otrzymano 380 ofert. Komunikat prasowy opublikowano tutaj.
Inne inicjatywy UE obejmują dostęp do Science4Refugees w ramach EURAXESS, która zapewnia uchodźcom staże, pracę w niepełnym i pełnym wymiarze godzin, a także dostęp do Europejskiej Wspólnoty Badawczej, do portalu Solidarność UE z Ukrainą oraz portalu MSCA – Researchers at risk, który wspiera naukowców znajdujących się w trudnej sytuacji.
Portal ERA4Ukraine zawiera również linki do #Science4Ukraine, grupy wolontariuszy – studentów i naukowców z instytucji akademickich w Europie i na całym świecie. Wolontariusze gromadzą i rozpowszechniają informacje na temat możliwości wsparcia na szczeblu uniwersyteckim, krajowym i międzynarodowym dla absolwentów i naukowców bezpośrednio powiązanych z ukraińską instytucją akademicką.
Rosyjska agresja wojskowa na Ukrainę doprowadziła do największego od dziesięcioleci kryzysu humanitarnego w Europie. Komisja Europejska i państwa członkowskie pracują na wszystkich frontach, aby wesprzeć Ukrainę, zapewniając pomoc humanitarną i ochronę ludności. Jednocześnie Komisja podjęła szereg kroków w celu zapewnienia wsparcia w dziedzinie badań naukowych i innowacji.
W październiku 2021 r. Ukraina podpisała umowę o stowarzyszeniu zarówno z programem Horyzont Europa, jak i z programem badawczo-szkoleniowym Euratom. Umowa nie weszła jeszcze w życie ze względu na opóźnienia w procesie ratyfikacji po stronie ukraińskiej. Tymczasem Komisja podjęła kroki administracyjne, aby umożliwić beneficjentom z Ukrainy uzyskiwanie funduszy z unijnych programów badawczo-rozwojowych.
3 marca br. komisarz Gabriel ogłosiła, że Komisja Europejska nie będzie się angażować w dalsze projekty współpracy z podmiotami rosyjskimi. Zawieszono przygotowanie umów grantowych dotyczących projektów w ramach programu Horyzont Europa, w które zaangażowane są rosyjskie organizacje badawcze. Podpisywanie nowych umów zostało wstrzymane do odwołania. Ponadto płatności na rzecz podmiotów rosyjskich w ramach istniejących umów zostały zawieszone do odwołania.
ERA4Ukraine korzysta z sieci EURAXESS, jedynej w swoim rodzaju ogólnoeuropejskiej inicjatywy zapewniającej informacje i usługi wsparcia profesjonalnym naukowcom. Inicjatywa ta, wspierana przez Unię Europejską, państwa członkowskie i państwa stowarzyszone wspiera mobilność naukowców i rozwój ich kariery, a jednocześnie zacieśnia współpracę naukową między Europą a światem. EURAXESS to sieć ponad 600 ośrodków i 43 portali krajowych we wszystkich państwach członkowskich UE i państwach stowarzyszonych. W Szwajcarii i Wielkiej Brytanii również działają krajowi administratorzy.
