Rozpoczyna działalność europejskie partnerstwo PIANOFORTE na rzecz badań nad ochroną przed promieniowaniem (European Partnership for Radiation Protection Research), w którym Narodowe Centrum Badań i Rozwoju jest partnerem. Inicjatywa przyczyni się do poprawy ochrony społeczeństwa, pracowników, pacjentów i środowiska przed narażeniem środowiskowym, zawodowym i medycznym na promieniowanie jonizujące. Partnerstwo skupia 58 partnerów reprezentujących 22 kraje Unii Europejskiej, a także Wielką Brytanię i Norwegię, a koordynowane jest przez Francuski Instytut Ochrony Radiologicznej i Bezpieczeństwa Jądrowego (IRSN). PIANOFORTE jest współfinansowane przez program Euratom.
Poprzez działania badawcze, które będą prowadzone w jego ramach, przyczyni się do realizacji europejskich polityk, takich jak europejski plan walki z rakiem, ochrona zdrowia przed zagrożeniami środowiskowymi (zielony pakt na rzecz wzrostu) oraz wdrożenie mapy drogowej na rzecz zmniejszenia zagrożeń przemysłowych i naturalnych.
NCBR będzie koordynować zadanie związane z międzynarodowymi konkursami na projekty B+R.
W ramach PIANOFORTE w latach 2023-2025 zostaną zorganizowane trzy zaproszenia do składania wniosków. Skupią się one na następujących czterech tematach:
- poprawa ochrony pacjenta przed promieniowaniem w związku z zastosowaniem promieniowania jonizującego w medycynie,
- lepsze zrozumienie zmienności indywidualnej reakcji na ekspozycję na promieniowanie jonizujące,
- badanie mechanizmów związanych z przewlekłą ekspozycją na niskie dawki promieniowania jonizującego
- i wreszcie poprawa zdolności przewidywania i odporności w sytuacjach kryzysu jądrowego lub radiologicznego oraz zarządzanie powypadkowe.
Szczególna uwaga zostanie zwrócona na zaangażowanie wszystkich zainteresowanych stron (władz, społeczeństwa obywatelskiego, specjalistów w dziedzinie ochrony przed promieniowaniem, ekspertów itp.) w określanie tematów naukowych, które będą przedmiotem zaproszeń do składania ofert, przy czym celem jest jak najlepsze spełnienie ich oczekiwań. Partnerstwo to ma również na celu budowanie pomostów z działalnością badawczą prowadzoną na szczeblu europejskim w dziedzinach innych niż Euratom, w szczególności w dziedzinie zdrowia.
Poza tymi działaniami badawczymi PIANOFORTE przyczyni się do utrzymania trwałego potencjału wiedzy fachowej w zakresie ochrony przed promieniowaniem w Europie, który jest uznawany na arenie międzynarodowej, w szczególności poprzez promowanie dostępności, wykorzystania i dzielenia się istniejącymi najnowocześniejszymi infrastrukturami badawczymi na poziomie europejskim, a także poprzez wdrażanie działań edukacyjnych i szkoleniowych.
Partnerstwo będzie opierać się na wcześniejszych pracach, a w szczególności na wynikach europejskiego wspólnego programu CONCERT prowadzonego w ramach programu ramowego Horyzont 2020, który zakończył się w 2020 roku. Skorzysta również z osiągnięć innych projektów europejskich, które właśnie zostały ukończone lub są w toku, takich jak MEDIRAD, HARMONIC czy SINFONIA.
Do tej pory PIANOFORTE angażuje 58 partnerów z 22 krajów UE, a także z Wielkiej Brytanii i Norwegii. Są wśród nich partnerzy publiczni (publiczne organizacje badawcze, autorytety w dziedzinie ochrony przed promieniowaniem, uniwersytety), ale także sześć europejskich platform badawczych w zakresie ochrony przed promieniowaniem (Alliance, Eurados, Euramed, Melodi, Neris i Share).
Oczekuje się, że to wstępne konsorcjum rozszerzy się o podmioty, które zostaną wybrane w ramach otwartych zaproszeń do składania ofert organizowanych w ramach partnerstwa.
Działania partnerstwa zaplanowano na 5 lat i mają się zakończyć w 2027 roku. Szacowany budżet PIANOFORTE wynosi 46 milionów euro, z czego 65% zostanie sfinansowane przez Unię Europejską, a reszta przez kraje partnerskie.
