Rada Unii Europejskiej przyjęła rozporządzenie ustanawiające program badawczo-szkoleniowy Euratom na lata 2021-2025. Program dysponuje budżetem w wysokości 1 mld 382 mln euro i będzie finansować badania nad syntezą jądrową i rozszczepieniem, wesprze europejski plan walki z rakiem oraz wzmocni wiedzę i kompetencje Europy w dziedzinie jądrowej.

– Nowo przyjęty program Euratom uzupełni program Horyzont Europa. Będzie wspierać badania i innowacje w takich dziedzinach, jak diagnostyka i leczenie raka, bezpieczeństwo jądrowe i synteza jądrowa. Dzięki Euratomowi Europa zachowa światową pozycję lidera w dziedzinie syntezy jądrowej, bezpieczeństwa jądrowego, ochrony przed promieniowaniem, gospodarowania odpadami nuklearnymi i ich likwidacji oraz zabezpieczeń na najwyższym poziomie – powiedziała Mariya Gabriel, komisarz UE ds. innowacji, badań, kultury, edukacji i młodzieży.

Program przyczyni się do realizacji europejskiego planu badań na rzecz pozyskiwania energii z syntezy jądrowej, które stanowią długoterminową opcję niskoemisyjnej produkcji energii elektrycznej na dużą skalę. Może pomóc sprostać rosnącemu zapotrzebowaniu na energię niskoemisyjną. Badania nad syntezą jądrową umożliwią Europie tworzenie zaawansowanych technologicznie innowacji (a wraz z nimi bardziej konkurencyjnego przemysłu zaawansowanych technologii), zanim zostaną rozmieszczone elektrownie termojądrowe.

Badania skoncentrują się na bezpieczeństwie, gospodarowaniu wypalonym paliwem jądrowym i odpadami promieniotwórczymi oraz ich likwidacji, ochronie przed promieniowaniem, edukacji i szkoleniach.

Nowy program kładzie większy nacisk na zastosowanie technologii jądrowej nie tylko jako źródła energii. Pod tym względem najważniejsza jest medycyna, a Euratom wspiera europejski plan walki z rakiem (np. promieniowanie jonizujące stosowane w diagnostyce i terapii). Istnieje również duży potencjał w zastosowaniu nauki jądrowej w dziedzinach takich jak rolnictwo, środowisko i przestrzeń kosmiczna.

Prowadzone na szczeblu krajowym badania w dziedzinie bezpieczeństwa jądrowego, ochrony, zabezpieczeń i nieproliferacji uzupełniają działania bezpośrednie realizowane przez Wspólne Centrum Badawcze. JRC będzie nadal odgrywać kluczową rolę w szkoleniu i zarządzaniu wiedzą oraz w otwartym dostępie do swoich obiektów, w których badania jądrowe będą mogli prowadzić naukowcy z całej UE. JRC zapewni również wsparcie dla polityki UE i jej państw członkowskich w tych dziedzinach.

Wreszcie, program kładzie nacisk na poszerzanie europejskiej wiedzy i kompetencji jądrowych poprzez mobilność, edukację i szkolenia (Działania Marii Skłodowskiej-Curie), a także rozpowszechnianie i transfer technologii.

(Źródło:  Komisja Europejska)